Berâat Gecesi Kılınacağı Söylenen 14 Rekatlık Namaz Rivayeti Sahih Midir?

     Mübarek Şaban ayının 15. gecesi, Berâat gecesi diye isimlendirilmektedir. 

    Bu geceye mahsus 14 rekatlık bir namaz şekli bulunduğu, birtakım yayınlarda şu rivayet eşliğinde zikredilir: 

Hz. Ali (ra) anlatıyor. Şabanın yarı gecesi, Resulullah (s.a.v)'in kalkıp 14 rekat namaz kıldığını gördüm. Namazdan sonra oturup, 14 defa Fatiha, 14 defa felak, 14 defa Nas surelerini, 1 defa da  Tevbe suresinin son 2 ayetini okudu.

 

Okuması bitince, kendisine yaptığını gördüğüm amelinden sordum.  Buyurdu ki: "Herkim benim yaptığımı yaparsa, kendisi için 20 tane kabul olmuş hac ve 20 sene kabul olmuş oruç sevabı verilir. Eğer o gün oruca niyetle sabahlarsa, geçmiş ve gelecek birer sene olmak üzere iki sene oruç tutmuş gibi olur.

 

Kaynak: Beyhakî, Şu'abü'l-İman, no: 3559, 5/366; Cûzekânî, Suyûtî, el-Leâli'l-Masnû'a, II/60; ed-Dürrü'l-Mensûr, 13/260, 261; Zebîdî, İthâfü's-Sâdeti'l-Müttakîn, III, 426. 

    Gelin, bu hadisin mezkur kaynaklarda yer alıyor olması, gerçekten de amel edilmesi caiz bir rivayet olduğu anlamına geliyor mu, birlikte inceleyelim. 

     Hadis, Beyhakî'nin eserinde, atıfta yazdığı gibi 5. cilt, 366. sayfada şu şekilde rivayet edilmiş: 

 

Görüldüğü gibi Beyhakî, bir muhaddise yakışan ve zaruri usulle, hadisin önce senedini zikretmiş: "Bize müezzin Abdülhâlık b. Ali haber verdi, dedi ki: Bize Ebû Ca'fer Muhammed b. Bistam el-Kureşî, Dâye kasabasında haber verdi, dedi ki: Bize Ebû Ca'fer Ahmed b. Muhammed b. Câbir rivayet etti, dedi ki: Bana Ahmed b. Abdülkerim rivayet etti, dedi ki: Bize Hâlid el-Hımsî rivayet etti, dedi ki: Osman b. Sa'îd b. Kesîr'den; o, Muhammed b. Muhâcir'den; o, Hakem b. Uteybe'den; o, da İbrahim'den rivayet etti, İbrahim dedi ki: (Hz.) Ali şöyle anlattı..." Bundan sonra İmam Beyhakî hadisin metnini sevkeder, tercümesi yukarıdakiyle aynıdır. 

Hadisin metni bittiğinde ise şöyle der Beyhakî: "İmam Ahmed dedi ki: Bu hadis uydurmaya benziyor. Ayrıca hadis münkerdir. Osman b. Sa'îd'den önceki ravileri arasında, meçhul kimseler vardır. Yine en doğrusunu Allah bilir." 

Uydurmaya benzeyen, münker seviyesindeki zayıf rivayetlerle ise amel etmek caiz değildir. 

    Hadisi Suyûtî hangi bağlamda zikretmiş, amel edilecek bir sağlam rivayet olarak mı yoksa sıkıntısına işaret ederek mi bunu nakletmiş, ona da bakalım: 

İmam Suyûtî, el-Leâli'l-Masnû'a adlı kitabının kuralı olduğu üzere hadisi, İbnü'l-Cevzî'nin el-Mevzû'ât'ında olduğu gibi, Cûzekânî'nin senediyle nakletmiş, Cûzekânî'nin hadisin peşisıra verdiği şu hükmü de zikretmiştir: "Uydurmadır. Senedi muzlimdir (karanlıktır). (Ravilerinden) Muhammed b. Muhâcir, hadis uydururdu." İmam Suyûtî buna ilaveten kendi görüşünü de şöyle belirtir: "Ben diyorum ki: Bu hadisi Beyhakî de Şu'ab'da 'Bize Abdülhâlık haber verdi...' diyerek tahriç etmiş ve şöyle demiştir: 'Bu hadis uydurmaya benziyor. Ayrıca hadis münkerdir. Osman b. Sa'îd'den önceki ravileri arasında, meçhul kimseler vardır. Yine en doğrusunu Allah bilir.'"

Sözü daha fazla uzatmak istemiyorum. Kısaca, İmam Suyûtî hadisi ed-Dürrü'l-Mensûr'da naklettikten sonra da İmam Beyhakî'nin hadis için söylediklerini zikretmeyi ihmal etmemiştir. Aşağıdaki görselde mütâlaa edeceğiniz üzere, Zebîdî de İthâfü's-Sâdeti'l-Müttakîn'de (III, 426) de bu rivayete, İmam Suyûtî'nin Cûzekânî ve Beyhakî'den naklettiği açıklamalar eşliğinde yer vermiş, takviye etmemiştir.  Allah onlardan razı olsun. 

Âlimlerimiz bu rivayete kitaplarında işte böyle, sıkıntısını açıklayarak, tenbih ederek yer verdiler. Buna rağmen bunu makbul bir rivayet gibi gösterip mezkur âlimlerimizin eserlerine dayandırmak; Bektaşi'nin, "Sarhoşken namaza yaklaşmayın" ayetindeki "namaza yaklaşmayın" ifadesini beynamazlığa delil göstermesine benziyor.