tebeyyun

      İmam Tirmizî  el-Câmi'inde ("İsti'zân", no: 2714) senediyle rivayet eder ki, Zeyd b. Sabit (r.a) şöyle demiştir: دَخَلْتُ عَلَى رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَبَيْنَ يَدَيْهِ كَاتِبٌ، فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: ‌ضَعِ ‌الْقَلَمَ ‌عَلَى أُذُنِكَ؛ فَإِنَّهُ أَذْكَرُ لِلْمُمْلِي.  Rasûlullah'ın (s.a.v) huzuruna girdim; yanında bir katip vardı, ona şöyle söylediğini işittim: “Kalemi kulağının üzerine koy, çünkü bu durum yazan kimseye daha iyi hatırlatır.”     İmam Tirmizî, hadisin akabinde, senediyle ilgili şu bilgiyi verir: " Bu hadis garibtir. Sadece bu şekliyle bilmekteyiz, senedi zayıftır. Ravilerinden Anbese b. Abdurrahman ile Muhammed b. Zazan’ın hadiste zayıf oldukları söylenmiştir."     Saygıdeğer okuyucu, hadiste zayıflık, kendi içinde mertebelere ayrılan bir durumdur. Zayıflığın en alt mertebesindeki hadisler yani hafif derece zayıf hadisler kendi gibi başka bir hadisle takviye edilip hasen li-gayrihî mertebesine çıkabilirken, zayıf...

 Soru:  “Kim üç gün hastalık çekerse annesinden doğduğu gündeki gibi günahlarından çıkar” hadisinin kaynağı nedir, sahih midir? Cevap:  Saygıdeğer okuyucu; Bu hadisi İbn Ebi’d-Dünyâ el-Maraz ve’l-Keffârât adlı eserinde (61) senediyle rivayet etmiştir. Metni şöyledir:  إ ذا   مرضَ   العبدُ   ثلاثةَ   أيامٍ  خرج من ذنوبِهِ كيومِ ولدتْهُ أُمُّهُ İmam el-Irâkî’nin de beyan ettiği üzere, senedindeki İbrahim b. Hakem b. Ebân metrûk (yani hadisleri alınmayan) bir ravi olduğundan, hadisin  çok zayıf olduğuna hükmedilmiştir .  Fakat müslüman kulun başına gelen  büyük ya da küçük bir musibetin, hatta eline diken batmasının dahî günahlarına keffaret olduğu sahih hadislerde bildirilmiştir. Bkz. Buhari, 5640, 5642; Müslim, 2572, 2573 . 

       Abdest aldıktan sonra artan sudan içmek ve edep yerinin üzerine biraz su serpmek müstehap görülmüştür.      Bu iki müstehap amelin delilleri şu hadis-i şeriflerdir: İmam Tirmizî (no: 48) senediyle şöyle rivayet etmiştir:  عَنْ أَبِي حَيَّةَ، قَالَ: رَأَيْتُ عَلِيًّا «تَوَضَّأَ، فَغَسَلَ كَفَّيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا، ثُمَّ مَضْمَضَ ثَلَاثًا، وَاسْتَنْشَقَ ثَلَاثًا، وَغَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَذِرَاعَيْهِ ثَلَاثًا، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ مَرَّةً، ثُمَّ غَسَلَ قَدَمَيْهِ إِلَى الْكَعْبَيْنِ، ثُمَّ قَامَ فَأَخَذَ فَضْلَ طَهُورِهِ ‌فَشَرِبَهُ ‌وَهُوَ ‌قَائِمٌ»، ثُمَّ قَالَ: أَحْبَبْتُ أَنْ أُرِيَكُمْ كَيْفَ كَانَ طُهُورُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. "Ebû Hayye'den; o dedi ki: Hz. Ali'yi abdest alırken gördüm. Ellerini tertemiz yıkadı, sonra üç kez ağzına su alıp çalkaladı, üç kez burnuna su çekti, yüzünü üç kez, kollarını üç kez yıkadı, başını bir defa meshetti, sonra ayaklarını, aşık kemiklerine kadar yıkadı. Sonra ayağa kalktı, arta kal...

     Soru:  Aşağıdaki hadis sahih midir:    " Beş geceyi (ibâdetle geçirerek) ihyâ edene cennet vâcip olur. (Bunlar da) Terviye (Zilhicce'nin sekizinci) gecesi, Arefe gecesi, Nahr (Kurban bayramı) gecesi, Fıtr (Ramazan Bayramı) gecesi, Şa'bân'ın yarısının (Berâat) gecesidir." Cevap:  Bu hadisi İsmail b. Muhammed el-Isbahânî (ö. 535 h.), et-Terğîb ve't-Terhîb adlı eserinde (no: 374) senediyle şöyle rivayet etmiştir:  أخبرنا أبو الفتح الصحاف، أنا أبو سعيد النقاش الحافظ، أنا أبو ذر: الحسين بن الحسن بن علي الكندي بالكوفة، ثنا الحسين بن أحمد المالكي، ثنا سويد بن سعيد، ثنا عبد الرحمن بن زيد ، عن أبيه، عن وهب بن منبه، عن معاذ بن جبل –رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: من أحيا الليالي الخمس وجبت له الجنة، ليلة التروية، وليلة عرفة، وليلة ‌النحر، وليلة النصف من شعبان. İbnü'l-Cevzî, el-Ilelü'l-Mütenâhiye adlı eserinde (II, 78) bu hadisi benzer bir lafızla naklettikten sonra sahih olmadığını söyler. Gerekçesi, yukarıdaki senedde de gördüğümüz...