ABDESTTEN SONRA SU İÇMEK VE ÜZERİNE SU SERPMEK İLE İLGİLİ HADİS

  

   Abdest aldıktan sonra artan sudan içmek ve edep yerinin üzerine biraz su serpmek müstehap görülmüştür. 

    Bu iki müstehap amelin delilleri şu hadis-i şeriflerdir:

İmam Tirmizî (no: 48) senediyle şöyle rivayet etmiştir: 

عَنْ أَبِي حَيَّةَ، قَالَ: رَأَيْتُ عَلِيًّا «تَوَضَّأَ، فَغَسَلَ كَفَّيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا، ثُمَّ مَضْمَضَ ثَلَاثًا، وَاسْتَنْشَقَ ثَلَاثًا، وَغَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا، وَذِرَاعَيْهِ ثَلَاثًا، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ مَرَّةً، ثُمَّ غَسَلَ قَدَمَيْهِ إِلَى الْكَعْبَيْنِ، ثُمَّ قَامَ فَأَخَذَ فَضْلَ طَهُورِهِ ‌فَشَرِبَهُ ‌وَهُوَ ‌قَائِمٌ»، ثُمَّ قَالَ: أَحْبَبْتُ أَنْ أُرِيَكُمْ كَيْفَ كَانَ طُهُورُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.

"Ebû Hayye'den; o dedi ki: Hz. Ali'yi abdest alırken gördüm. Ellerini tertemiz yıkadı, sonra üç kez ağzına su alıp çalkaladı, üç kez burnuna su çekti, yüzünü üç kez, kollarını üç kez yıkadı, başını bir defa meshetti, sonra ayaklarını, aşık kemiklerine kadar yıkadı. Sonra ayağa kalktı, arta kalan suyu ayakta içti. Sonra dedi ki: 'Rasûlullah'ın (s.a.v) nasıl abdest aldığını size göstermek istedim.'" 

    Hadis sahihtir. 

    Fakat bu sünnet ile alakalı "Abdestten sonra su içmek yetmiş hastalığa şifadır, bu hastalıkların en hafifi astım hastalığıdır" şeklinde nakledilen haber ise, İbn Âbidîn'in Hâşiyetü Reddi'l-Muhtâr'da (I, 130) belirttiğine göre, hadis hafızları tarafından vâhî yani çok zayıf olduğuna hükmedilmiş bir nakildir. Dolayısıyla bunun hadis olduğuna inanmak ve nakletmek doğru olmaz. 

    Abdestten sonra edep yerine yahut hizasına su serpmek ile ilgili, Ahmed b. Hanbel el-Müsned'de (no: 17480) senediyle Zeyd b. Hârise'den şu hadisi rivayet etmiştir: 

عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم: أَنَّ جِبْرِيلَ عليه السلام أَتَاهُ فِي أَوَّلِ مَا أُوحِيَ إِلَيْهِ، فَعَلَّمَهُ الْوُضُوءَ وَالصَّلَاةَ، فَلَمَّا فَرَغَ مِنَ الْوُضُوءِ، أَخَذَ غَرْفَةً مِنْ مَاءٍ، ‌فَنَضَحَ ‌بِهَا ‌فَرْجَهُ.

"Hz. Peygamber'e (s.a.v) ilk vahyin geldiği sıralar, Cibrîl onun yanına geldi ve abdest alıp namaz kılmayı öğretti. Abdestini bitirince bir avuç su alıp edep yerine doğru serpti."

    Bu hadisin senedinde İbn Lehî'a yer aldığı için, zayıf olduğuna hükmedilmiştir. İbn Ebî Hâtim el-Ilel'de (I, 46) hadisin bâtıl ve yalan olduğuna hükmetmiş. 

    Öte yandan Molla Ali el-Kârî Mirkâtü'l-Mefâtîh'te (I, 390) hadisin senedinin hasen olduğunu söyler. Elbânî de Silsiletü'l-Ehâdîsi's-Sahîha'da (II, 496) hadise hasen hükmü vermiştir. Gerekçesi, İbn Lehîa'nın hadiste tek kalmamış olup, aynı muhtevada bir haberi Rişdîn b. Sa'd'ın da rivayet etmiş olmasıdır. Rişdîn'in rivayeti, yine İmam Ahmed tarafından (no: 21771) tahriç edilmiştir. Hadisin, başka bir şâhidi daha vardır. 

 Âlimler, bu hadisi şöyle izah ederler: Muhtemelen burada vesveseyi kesecek ya da idrar damlamasına son verecek bir hareketi ümmete öğretilmiştir. Zira soğuk su, idrarın kesilmesine fayda sağlar. Ayrıca bu hareketin, su ile taharetlenmeyip taş vs. ile istinca edenlere mahsus olduğu da söylenmiştir.