"Bir Şeyin Üstesinden Gelemediğiniz Zaman 'Hasbünallâhü ve Ni'me'l-Vekil' Deyiniz" Hadisi

Soru: 

 "Bir şeyin üstesinden gelemediğiniz zaman 'hasbünallâhü ve ni'me'l-vekil' deyiniz" hadisinin kaynağı ve sıhhat durumu hakkında bilgi verir misiniz?

Cevap:

Bismillâhirrahmânirrahîm. 

Bu hadis tekil ("hasbiyallah de") lafızlarla ve evvelinde başka cümlelerle birlikte şu eserlerde Bakıyye b. Velid tarikıyle Avf b. Mâlik (r.a)'tan rivayet edilmiştir: Ahmed b. Hanbel, Müsned, no: 23983; Ebû Dâvud, Sünen, no: 3627; Nesâî, Amelü'l-Yevm ve'l-Leyle, no: 626. Bu rivayetlerin senedinde yer alan Bakıyye b. Velid zayıf olup Seyf adlı ravi de meçhul olduğu için hadise zayıf hükmü verilmiş. 

İbn Kesir Tefsiri'nde (II, 170) nakledildiğine göre hadisi, soruda yer alan hâliyle İbn Merdûye, Ebû Hureyre (r.a)'tan tahriç etmiştir. İbn Kesir, hadisin o vechinin garip olduğunu söyler. Seneddeki Mus'ab b. Sa'd adlı raviden dolayı bu rivayete "çok zayıf" hükmü verilmiştir.

Bu iki rivayetin zayıf olması, güçlüklerle karşılaştığımızda "Hasbünallahü ve ni'me'l-vekil" dememizin müslümana yaraşan güzel bir hareket olduğuna mani değildir. 

Zira Sahîhu'l-Buhârî'de (no: 4563) rivayet edilen bir hadiste İbn Abbas efendimiz (r.a) der ki: "Hasbünallahü ve ni'me'l-vekil sözünü İbrahim (a.a) ateşe atılırken söyledi. Muhammed (s.a.v) ise (Uhud savaşından bir yıl kadar sonra) birtakım insanlar 'Düşman size karşı ordu toplamış, onlardan korkun' dediğinde bu sözü söylemiştir ki 'bu söz müminlerin imanını artırmış ve 'Allah bize yeter, o ne güzel vekildir' demişlerdi." 

İbn Abbas hazretlerinin bahsettiği hâdise, Âl-i İmran sûresinin 173. âyetinde ifade edilmektedir: 

"Bir kısım insanlar, müminlere: «Düşmanlarınız olan insanlar, size karşı asker topladılar; aman sakının onlardan!» dediklerinde bu, onların imanlarını bir kat daha arttırdı ve «Allah bize yeter. O ne güzel vekîldir!» dediler."