ELLİ TAVAF YAPMANIN FAZİLETİ

 Soru: 

Umrede elli tavaf yapana nâfile hac sevabı verileceği doğru mudur; bunu bildiren bir hadis var mıdır?

Cevap: 

Bu şekilde bir hadis bulamadım. Tirmizî'de (r. 866) İbn Abbas (r.anhümâ)'dan şöyle rivayet edilmiş: 

"Rasûlullah (sav) buyurdu ki:

«مَنْ ‌طَافَ ‌بِالبَيْتِ ‌خَمْسِينَ ‌مَرَّةً خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ» 

"Kim Beytullah'ı elli kez tavaf ederse annesinin kendisini doğurduğu gündeki gibi günahlarından temizlenir." Bu hadisin zayıf olduğuna hükmedilmiş. Nitekim İmam Tirmizî hadisin akabinde şöyle demiş: 

وَفِي البَابِ عَنْ أَنَسٍ، وَابْنِ عُمَرَ.: «حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ غَرِيبٌ» سَأَلْتُ مُحَمَّدًا عَنْ هَذَا الحَدِيثِ، فَقَالَ: «إِنَّمَا يُرْوَى هَذَا عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَوْلُهُ»

"Konuyla ilgili Enes'ten ve İbn Ömer'den de hadis vardır. İbn  Abbas hadisi ise gariptir. Muhammed'e (yani İmam Buhârî'ye) bu hadisi sorduğumda şöyle dedi: 'Bu hadis ancak İbn Abbas'tan, onun sözü olarak rivayet edilir." 

Hadisin zayıflık derecesini anlayabilmek için zayıflık sebebine baktım. Sebep, seneddeki bir ravinin hafızasının kötü olması, başka bir ravinin de müdellis ve âhir ömründe hıfzı karışmış bir ravi olması imiş. 

Buradan anladığıma göre; bu hadis "çok zayıf", "şiddetli zayıf" denilecek durumda değildir. Dolayısıyla kendisiyle amel edilebilir. 

Ancak "zayıf hadisle amel etmenin şartlarına" dikkat ederek amel edilir.

Ulemânın ekserîsine göre zayıf hadis merduttur, kabul edilmez, kendisiyle ihticac edilmez. Yalnız faziletler, terğib ve terhib konuları hakkındaki zayıf hadislerle, belli şartlarla amel edilebilir. 

Hâıfz İbn Hacer el-Askalânî, zayıf hadis ile amel edebilmek için şu üç şartın gerekli olduğunu söylemiştir: 

1) Hadisteki zayıflığın şiddetli olmaması. Bu şartta ittifak edilmiştir. Buna göre yalancıların, yalan ile itham edilenlerin ve fuhş-u galat sahibi olanların münferid kaldıkları rivayetler ile amel edilmez.

2) Hadisin, (dinde sabit olan) umumî bir asla dayanıyor olması. 

3) Zayıf hadis ile amel ederken, onun sâbit (bir sünnet) olduğuna itikad etmeyip ihtiyat inancıyla amel etmek.

Hülâsa: Ömre yayarak da olsa elli tavafı tamamlamak bu zayıf hadisten dolayı fazilet ihtimali taşır; dileyen bu ihtimali değerlendirip ilgili rivayetle amel edebilir.