"Mü'minin Ferâsetinden Sakının" Hadisinin Sıhhat Durumu

         Çoklarımızın bildiği "Mü'minin ferâsetinden sakının. Zira o, Allah'ın nuruyla bakar" hadisinin kaynağı ve sıhhat durumu, tercüme etmekte olduğum Kavâidü't-Tahdîs kitabının Dr. Mustafa Şeyh Mustafa tarafından kaleme alınan notlarında (s. 273) karşıma çıkınca, burada da istifade edilsin için, muhakkikin de müsaadesiyle paylaşmak istedim. 

عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الخُدْرِيِّ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ‌اتَّقُوا ‌فِرَاسَةَ الْمُؤْمِنِ فَإِنَّهُ يَنْظُرُ بِنُورِ اللهِ، ثُمَّ قَرَأَ: إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ.

Ebû Saʻîd el-Hudrî’den (r.a) rivayete göre Rasûlullah (sav) “Müminin ferâsetinden sakınınız. Zira o, Allah’ın nuruyla bakar” buyurmuş, sonra da “Şüphesiz bunda düşünüp görebilen kimseler için ibretler vardır” (Hicr, 15/75) âyetini okumuştur.

 

Bu hadisi Tirmizî (r. 3125) ve İbn Cerîr (XIV, 32) rivayet ederler. (Tirmizî hadisi rivayet ettikten sonra "Bu hadis gariptir, sadece bu vecihle biliyoruz" demiştir.) Senedinde Atıyye el-Avfî yer alır, kendisi zayıftır. (Mîzânü’l-İʻtidâl, no: 5667.) Hadisi Taberânî el-Muʻcemü’l-Kebîr’de (r. 7497) Abdullah b. Sâlih tarikıyle şöyle tahriç etti: "Bana Muâviye b. Sâlih rivayet etti; Râşid b. Saʻd’dan; o da Ebû Ümâme’den rivayet etti ki Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: ‘Müminin ferâsetinden sakınınız. Zira o, Allah’ın nuruyla bakar.’" Bu senedde yer alan Abdullah b. Sâlih, Leys’in kâtibi olup hafızası kötüdür.

 

Bununla birlikte Heysemî el-Mecmaʻda (X, 473, “Zühd”, “Ferâset İle İlgili Hadisler”), muhtemelen şâhidleri bulunduğundan, hadisin senedine hasen hükmü vermiştir.

 

Konuyla ilgili İbn Cerîr (XIV, 32) İbn Ömer’den ve Sevbân’dan da hadis tahriç eder. Birincisinin senedinde Fürât b. Sâib vardır ki metruktür. Bkz. Mîzânü’l-İʻtidâl, no: 6689. İkincisinin senedinde ise Müemmel b. Saʻîd er-Rahbî vardır; münkeru’l-hadistir. el-Mîzân, no: 8951.

 

Enes b. Mâlik’ten de bu doğrultuda bir hadis rivayet edilmiştir. Bunun da Keşfü’l-Estâr ʻAn Zevâidi’l-Bezzâr’da r. 3632)  Bezzâr tarafından şu lafızla nakledildiğini görüyoruz: “Şüphesiz Allah’ın öyle kulları vardır ki, insanları birtakım işaretlerle (simalarından vs.) tanırlar. Bunu Heysemî el-Mecmaʻda (X, 473, “Zühd”, “57. Bâb”) zikretmiş, ayrıca Taberânî’nin el-Muʻcemü’l-Evsat’ına nisbet etmiş ve “Senedi hasendir” demiştir. Hadise Sehâvî de el-Mekâsıdü’l-Hasene’de (s. 20) hasen hükmü verir. Ayrıca bkz. Tefsîru İbn Kesîr, II, 555.


Hadisle ilgili diğer âlimlerin verdiği hükümlere baktığımda özetle şunu söyleyebilirim: Bazı âlimler hadise "çok zayıf", "zayıf" derken bazıları "li-gayrihî hasen" hükmünü vermiştir. En doğrusunu Allah bilir. 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

"Cenneti ve Cehenemi Yaratmasaydım, İbadete Lâyık Olmaz Mıydım" Rivayetinin Sıhhat Durumu

      Abdükâdir Geylânî Hz.'ne âit Kûtü^l-Kulûb adlı eserde (II, 96) Vehb b. Münebbih'in Zebur'dan şöyle naklettiği söyleniyor:  لو ‌لم ‌أخلق ‌جنة ولا نارا لم أكن أهلاً أن أطاع؟ "Bir cennet ve bir cehennem yaratmasaydım, itaat edilmeye lâyık olmaz mıydım?"    Bu bilgiyi doğrulayacak her hangi bir sened ya da başka bir kanıt tespit edilememiştir. Ayrıca cümlenin öncesindeki ifadeler de Kur'ân-ı Kerîm'in öğretilerine aykırı bulunmuştur. Şöyle ki, Allah Teâlâ Kur'ân-ı Kerîm'in onlarca âyetinde kullarını Cennet'e teşvik edip Cehennem'den sakındırmışken, Vehb b. Münebbih'in Zebur'dan nakli diye zikredilen söz şöyledir:  ومن أظلم ممن عبدني لجنة أونار ‌لو ‌لم ‌أخلق جنة ولا ناراً لم أكن أهلاً أن أطاع؟ "Bana cennet ya da cehennem için ibadet edenden daha zâlim kim vardır? Bir cennet ve bir cehennem yaratmasaydım, itaat edilmeye lâyık olmaz mıydım?"     Cennet'e teşvik eden bazı âyetler için bkz. 3/Âl-i İmrân, 15, 133, 195 4/Nis...
Devamı

Berâat Gecesi Kılınacağı Söylenen 14 Rekatlık Namaz Rivayeti Sahih Midir?

Resim
      Mübarek Şaban ayının 15. gecesi, Berâat gecesi diye isimlendirilmektedir.      Bu geceye mahsus 14 rekatlık bir namaz şekli bulunduğu, birtakım yayınlarda şu rivayet eşliğinde zikredilir:  Hz. Ali (ra) anlatıyor. Şabanın yarı gecesi, Resulullah (s.a.v)'in kalkıp 14 rekat namaz kıldığını gördüm. Namazdan sonra oturup, 14 defa Fatiha, 14 defa felak, 14 defa Nas surelerini, 1 defa da  Tevbe suresinin son 2 ayetini okudu.   O kuması bitince, kendisine yaptığını gördüğüm amelinden sordum.    Buyurdu ki: "Herkim benim yaptığımı yaparsa, kendisi için 20 tane kabul olmuş hac ve 20 sene kabul olmuş oruç sevabı verilir. Eğer o gün oruca niyetle sabahlarsa, geçmiş ve gelecek birer sene olmak üzere iki sene oruç tutmuş gibi olur.   Kaynak: Beyhakî, Şu'abü'l-İman, no: 3559, 5/366; Cûzekânî, Suyûtî, el-Leâli'l-Masnû'a, II/60; ed-Dürrü'l-Mensûr, 13/260, 261; Zebîdî, İthâfü's-Sâdeti'l-Müttakîn, III, 426.      Gelin, bu had...
Devamı

Recebin İlk Üç Gün Orucu Tutmak

Resim
Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:  "Recebin ilk gününün orucu üç senenin (günahlarının) kefaretidir. İkinci günün orucu iki senenin, üçüncü günün ise bir senenin kefaretidir. Sonra her gün bir aylık bağışlanmadır." Hadisin Arapçası şöyle:   صومُ أولِ يومٍ منْ رجبَ كفارةُ ثلاثِ سنينَ، و الثاني كفارةُ سنتينِ، و الثالثُ كفارةُ سنةٍ ثمَّ كلُّ يومٍ شهرًا    Bu hadisi Hallâl isimli âlim Fezâilü Receb kitabında rivayet etmiş. Şevkânî gibi bazı âlimler hadisin uydurma olduğunu, Elbânî ve diğer bazı âlimler ise zayıf bir rivayet olduğunu söylemiş.    Burada şunu hatırlatmak istiyorum: Zayıf hadis demek, "Peygamberimiz söylemiş ama, öbür sözleri kadar mühim değil" anlamına asla gelmiyor. Bunu hiçbir İslam âlimi söylemez. "Zayıf hadis şu manaya geliyor" demeden önce "hadis"in anlamını sizlerle paylaşayım: Hadis, Peygamberimiz'e âit olduğu iddia edilen söz demektir. Bu iddia güçlü ise hadise sahih denir. Bu iddia zayıf ise ona "zayıf hadis" d...
Devamı