tebeyyun

  Soru:  "Allah, erkeğin eşi ile şakalaşmasından hoşlanır ve bundan dolayı ikisine de sevap yazar. Ve birbirlerine helal iseler bundan dolayı rızıklarını da bereketlendirir." mealli hadis sahih midir, kaynağı nedir? Cevap:      Deylemî'nin  el-Firdevs bi-Me'sûri'l-Hitâb adlı eserinde, kitabın âdeti olduğu üzere senedsiz naklettiği bu hadisin metni şöyledir:  إِن الله عز وَجل ‌ليعجب ‌من ‌مداعبة ‌الرجل زَوجته وَيكْتب لَهما بذلك أجرا وَيجْعَل لَهما بذلك رزقا إِذا كَانَا حَلَالا. İbn Hacer el-Askalânî Deylem'inin naklettiği hadislerin senedlerini tesbit ettiği el-Ğarâibü'l-Mültekata Min Müsnedi'l-Firdevs adlı çalışmasında (II, 509-510) bu hadisin de senedini kaydeder. Senedde yer alan Numan b. Şibl el-Bâhilî'nin müttehem olduğunu söyleyen de sikalığına hükmeden de olmuştur. Onun şeyhinin şeyhi Yezid b. Abdülmelik'in ise zayıflığına hükmedilmiş, münker hadisler rivayet ettiği, vâhî (yani çok zayıf) olduğu konuşulmuştur. Nesâî de Yezid için "Had...

  Soru:  "Ümmetimin ömrü 1500 seneyi geçmez" şeklinde bir hadis var mıdır, varsa sahih midir? Cevap:  Araştırma neticesinde anladığım kadarıyla;  1. Böyle bir hadis yoktur, bunun bir hadis olduğu iddia da edilmemiştir. 2. Suyûti merhum "Dünyanın ömrü yedi bin senedir" şeklindeki, ulemanın uydurma dediği, kabul etmediği bir rivayetten ve başka sağlam olmayan verilerden yola çıkarak böyle bir tahminde bulunmuştur.  3. Tahmini, ümmet-i Muhammed'in ömrünün 1500 seneyi bulmayacağından ibaret değildir. Öbür tahminlerini de yazayım ki, külliyen tutmadığını anlayasınız: Dünyanın ömrü 7000 senedir. Peygamberimiz 6. bin yıl içinde (yani 5000 ile 6000 arasında gönderilmiştir), (buna göre son yüzyılı yaşıyoruz), Deccal yüz yılın başında çıkacaktır (ki hâlâ çıkmadı elhamdülillah), İsa (a.s) inecek, Deccal'i öldürecek, yeryüzünde 40 yıl kalacak, güneş batıdan doğduktan sonra insanlar 120 sene daha yaşayacak, iki nefha arasında 40 sene olacak.  Şu an Hicrî 1444'te oldu...

  Bu manada rivayet edilen birkaç hadis var:  1. İbn Mâce Sünen'inde (no: 1613); Ebû Ya'lâ Müsned'inde (no: 2381); Taberânî el-Mu'cemü'l-Kebîr'de (XI, 246); Ebû Nuaym Hılyetü'l-Evliyâ'da (VIII, 201) Hüzeyl b. Hakem tarikıyle İbn Abbas'tan; İbnü'l-A'râbî Mu'cem'inde (1956); Kudâî Müsnedü'ş-Şihâb'da (I, 83) İbrahim b. Bekr tarikıyle İbn Abbas'tan rivayet ettiklerine göre Rasûlullah (s.a.v)  مَوْتُ الْغَرِيبِ شَهَادَةٌ "Gurbetçinin ölümü şehâdettir" buyurdu.  Hüzeyl b. Hakem'in hadislerinin çok münker olduğu, İbrahim b. Bekr'in metruk olduğu, hadislerinin uydurma olduğu söylenmiştir. Bu yüzden yukarıdaki hadise de "tâlif" (çürük, çok zayıf) hükmü verilmiştir.  Bu hadisi İbn Bişrân Emâlî'de (1059);  Kudâî Müsnedü'ş-Şihâb'da (349) Ebû Recâ el-Horasanî tarîkıyle Ebû Hureyre'den rivayet ettiler. Ebû Recâ münkeru'l-hadis bir ravi olduğundan hadise münker hükmü verilmiştir; İmam Zeheb...

Soru:  Vâkıa sûresinin faziletini bildiren şu hadisin kaynağı nedir, sahih midir: Abdullah b. Mesud (r.a)'tan rivayete göre o dedi ki: "Kızlarıma her gece Vâkıa sûresini okumalarını emrettim. Zira Peygamber (s.a.v)’in şöyle dediğini işitmiştim: 'H er gece Vâkıa sûresini okuyan kişiye fakirlik isabet etmez.'” Cevap:      Hadisin Arapça metni şöyledir:  عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ، قَالَ: " إِنِّي قَدْ أَمَرْتُ بَنَاتِي أَنْ يَقْرَأْنَ سُورَةً كُلَّ لَيْلَةٍ، فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَنْ قَرَأَ سُورَةَ الْوَاقِعَةَ كُلَّ لَيْلَةٍ لَمْ تُصِبْهُ فَاقَةٌ» Bu hadisi Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm Fezâilü'l-Kur'ân adlı eserinde, Seriy b. Yahyâ tarikıyle (s. 257) rivayet etmiş, Beyhakî de yine Seriy tarikıyle Şuabü'l-İmân 'da (IV, 118) hadisi rivayet etmiştir.  Hadisin senedinde ızdırap, ınkıta ve cehâlet gibi bazı kusurlar bulunduğundan ulemâ hadise zayıf hükmü vermişler.  Cemâlüddîn ez-Zeylaî, Tahr...

  Soru:  İlk günü Cuma'ya denk gelen bir Ramazan ayının 15'inde, büyük bir olay yaşanacağını anlatan şu hadis sahih midir: İbn Mes'ûd (r.a)'tan rivayete göre Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurdu: Ramazan ayının 15’inde Cuma günü kuşluk vaktinde bir sayha (gökten bir ses) olur. Bu olay Ramazan’ın ilk gününün Cumaya denk geldiği ayda olur. Uyuyanı uyandıran bir hidde (çöküş, yıkılış) olur. Cuma gününün gecesinde esir kadınlar odalarından çıkar, hür olurlar. O sene depremler ve nezlenin çok olduğu bir senedir. Ramazan ayı o senenin Cuma gecesine denk geldiğinde, sizler Ramazan’ın 15’inde Cuma günü sabah namazını kıldığınızda evinize girin, pencerelerinizi kapatın, bedeninizi koruyun, kulaklarınızı kapayın, Sayha (gökten gelen sesi) duyduğunuzda Allah’a secde edin ve şöyle deyin: Subhanel Kuddüs, Subhanel Kuddüs, Rabbune'l Kuddüs (Ey Rabbimiz Sen Kusursuzsun, Sen Yücesin). Kim böyle yaparsa kurtulur, kim yapmazsa helak olur." (Nuaym bin Hammad, Fiten, s.151) Cevap:  Ri...

Soru:   "Bir şeyin üstesinden gelemediğiniz zaman 'hasbünallâhü ve ni'me'l-vekil' deyiniz" hadisinin kaynağı ve sıhhat durumu hakkında bilgi verir misiniz? Cevap: Bismillâhirrahmânirrahîm.  Bu hadis tekil ("hasbiyallah de") lafızlarla ve evvelinde başka cümlelerle birlikte şu eserlerde Bakıyye b. Velid tarikıyle Avf b. Mâlik (r.a)'tan rivayet edilmiştir: Ahmed b. Hanbel, Müsned, no: 23983; Ebû Dâvud, Sünen, no: 3627; Nesâî, Amelü'l-Yevm ve'l-Leyle, no: 626. Bu rivayetlerin senedinde yer alan Bakıyye b. Velid zayıf olup Seyf adlı ravi de meçhul olduğu için hadise zayıf hükmü verilmiş.  İbn Kesir Tefsiri'nde (II, 170) nakledildiğine göre hadisi, soruda yer alan hâliyle İbn Merdûye, Ebû Hureyre (r.a)'tan tahriç etmiştir. İbn Kesir, hadisin o vechinin garip olduğunu söyler. Seneddeki Mus'ab b. Sa'd adlı raviden dolayı bu rivayete "çok zayıf" hükmü verilmiştir. Bu iki rivayetin zayıf olması, güçlüklerle karşılaştığımı...

 Bismillahirrahmanirrahim İmam Ebû Dâvud Sünen’inde (no: 5055) senediyle şöyle rivayet etmiştir: عَنْ فَرْوَةَ بْنِ نَوْفَلٍ، عَنْ أَبِيهِ، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ،  قَالَ لِنَوْفَلٍ:   اقْرَأْ قُلْ يَا أَيُّهَا الْكَافِرُونَ ثُمَّ نَمْ، عَلَى خَاتِمَتِهَا، فَإِنَّهَا بَرَاءَةٌ مِنَ الشِّرْك. “Ferve b. Nevfel’in babasından rivayet ettiğine  göre Hz. Peygamber (sav) Nevfel’e hitaben şöyle buyurdular: “Kâfirûn sûresini oku, en son bunu okumuş olarak uyu. Zira bu sûre şirkten beraattır.” Yani kişinin şirkten uzak olduğunun alametidir, biiznillah isbatıdır.  Alimler bu hadise sahih, bazı alimler ise hasen hükmü verdiler.  Kâfirûn Suresi gece ya da gündüz okunsun, fark etmez, her halükarda şirkten beraattır. Zira Ahmed b. Hanbel’in Müsned’inde (no: 23194 vd.) ve diğer eserlerde rivayet edilen sahih bir hadis şöyledir: “Bir yolculuk esnasında Hz. Peygamber (sav) bir adamın Kâfirûn sûresini okuduğunu işitince ‘Bu kişi şirkten beri olmuştur...

  Soru: Ashab-ı Kehf’in isimleri diye bildiğimiz “Yemlîhâ, Mislînâ, Mekselînâ, Mernûş, Debernûş, Şâzenûş, Kefeşdadayyüş” isimleri hadislerde, muteber nakillerde bildirilmiş midir? Cevap: Ashâb-ı Kehf’in isimleri Peygamberimiz (sav) tarafından bildirilmemiştir. Mukâtil b. Süleymân, İbnü’l-Cüreyc ve İbnü’l-Kelbî gibi bazı âlimler Ashâb-ı Kehfin isimleri olarak birbirine yakın isimler zikretmiş, İmam Taberî de Tefsîr ’inde Mücâhid’e varan senediyle İbn Abbas’tan bunlara yakın, kimi de aynı olan isimleri rivayet etmiştir. İbn Abbas’ın Ashab-ı Kehf’in isimlerini haber verdiği Dahhâk’tan da rivayet edilmiştir, Ukaylî bu naklin mahfuz (makbul, muteber) olmadığını söyler. [1]   İmam Kurtubî genel olarak bu isimleri bildiren haberlerin senedlerinin vâhî, yani çok zayıf olduğunu ifade etmiştir. [2] Kur’ân-ı Kerîm Ashâb-ı Kehf’in sayısı hakkında ihtilâf olduğunu bildirmekte, köpekleriyle beraber dört veya altı olduklarına dair tahminleri “karanlığa taş atma” diye nitelendirmek...

  Soru:  "Aşkını gizleyip iffetini koruyarak ölen kişi şehittir" hadisi sahih midir, kaynağı nedir? Cevap:  Hadisin Arapça metni: "مَنْ ‌عَشِقَ ‌فَكَتَمَ وَعَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهيدٌ" Bu hadisi Hatîb Bağdâdî Târîhu Bağdâd adlı kitabında (III, 158) senediyle rivayet etmiş. Başka eserlerde de rivayet edilmiş.  Hadis imamlarından Yahya b. Maîn, Süveyd isimli ravinin bu hadisi rivayet etmesiyle ilgili “Atım ve mızrağım olsa gidip Süveyd’le savaşırım” demiş. Normalde Süveyd zayıf bir ravi değil ama, bu hadiste hata etmiş olmalı.  Bu rivayet üzerindeki araştırmalarımızı özetleyecek olursak, bazı âlimler hadise "zayıf", bazıları ise "uydurma" hükmü vermişler. En iyisi uzak durmak, bu sözü bir hadis gibi telakki etmemektir.  Öte yandan iffet, herhâlükârda müslüman için elzem bir ahlaktır. Rabbimiz bizleri iffetten ayırmasın. Âmin.

  Soru:  Şöyle bir hadis duyduk, aslı var mıdır: " Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) buyuruyor ki: Pazar günü Hristiyanlar kiliseye giderler, beni inkar ederler. Her kim bana pazar günü 10 salavat getirirse, ona şefaat edeceğim." Cevap:     Saygıdeğer okuyucu      Araştırabildiğim kadarıyla; hiçbir kitapta böyle bir hadis bulamadım. Uydurma hadisleri toplayan kitaplarda da, Arapça ilmî sitelerde de bulamadım. Türkçe sitelerde de sadece bir iki yerde "hadis" demiş, geçmiş, hiçbir kaynak göstermemişler. Buna hadis dememiz, bu hâliyle imkansız. Ancak biri bize kaynak gösterirse bakarız; o kitap gerçekten bir hadis kaynağı mıdır, diye.      Hadis kaynağı demek, güvendiğimiz bir âlimin, Rasûlullah'a varan senedleriyle hadisleri rivayet ettiği kitap demektir. Rasûlullah Efendimiz'den yüzlerce sene sonra yazılmış, yazarın hadisi kimden; onun da kimden, onun da kimden duyduğunu belirtmediği, bu şekilde bir silsileyle Rasûl...

  Soru:      Hz. Süleyman’ın annesinin, oğluna şöyle tavsiyede bulunduğu rivâyet edilmiştir: “Evlâdım! Geceleyin fazla uyuma! Zira geceleyin fazla uyku, kişiyi kıyamet günü fakir bırakır.     Bu rivayetin kaynağı nedir, sıhhat durumu hakkında bilgi verir misiniz? Cevap:    Rivayetin Arapça metni şöyle:       قالت أمُّ سليمانَ بنِ داودَ لسليمانَ : يا بُنيَّ لا تُكثرُ النَّومَ باللَّيلِ ، فإنَّ كثرةَ النَّومِ تدعُ الرَّجلَ فقيرًا يومَ القيامةِ          Annesinin Süleyman (a.s)'a böyle bir söz söylediğini bildiren ve bunu bizim Peygamberimiz (s.a.v)'den nakleden hadisi, İbn Mâce Sünen 'inde (no: 1333) vd. senediyle rivayet etmiş. Senedde yer alan iki ravi zayıf olduğu için hadis zayıftır. Yani bu bilgiyi Peygamberimiz'in söylemiş olma ihtimali zayıftır.  "Hadis zayıftır" ifadesi bu anlama geliyor. "Hadis zayıftır" diyen hiçbir müslüman âlim, "bu sözü Peygamberimiz söylemiş olabilir ama sözün içer...

  Soru:      Miraç kandilinin gündüzünde kılınacak namaz ile ilgili rivayet edilen şu hadis sahih midir:  Hibetullah bize, Hasan-ı Basrî’nin şöyle dediğini anlattı; Recep ayının 27. yedinci gecesi olduğu zaman Abdullah b. Abbas, sabaha itikâf niyeti ile çıkardı. Öğlene kadar da namaz kılardı. Öğlen namazını kıldıktan sonra da, bir miktar dinlenirdi. Daha sonra dört rekât namaz kılardı. Bu namazda şu sureleri okurdu: Öğlenin son sünnetini kıldıktan sonra 4 rekat nafile namaz kılardı. Her rekatta 1 Fatiha Suresi, 1 Felak Suresi, 1 Nas Suresi, 3 Kadir Suresi, 50 İhlas Suresi okurdu. Daha sonra da ikindi vaktine kadar dua ederdi. Sonra da “Rasulallah (sav) de böyle yapardı” derdi. Cevap:      B u hadisi Abdülkadir Geylani Hazretleri (ö. 561) Gunyetü't-Tâlibîn  adlı eserinde (1. Cilt, sayfa 332) Hibetullah adlı raviden senediyle rivayet etmiş. Başka da hiçbir kitapta Hasen Basri’den böyle bir hadis nakledilmemiş. Rivayetin Arapça metni şöyledir:...

  Soru:     " Aziz ve Celil olan Allah altmış yıl yaşatıp ölümünü geri bıraktığı kimsenin hiçbir özrünü kabul etmez” şeklindeki hadis sahih midir, kaynağı nedir? Hadisi izah eder misiniz? Cevap:  Hadis Sahîhu'l-Buhârî 'de (r. 6419) rivayet edilmiş. Dolayısıyla sahih bir hadistir. Arapça metni şöyle:  «‌أَعْذَرَ ‌اللهُ ‌إِلَى امْرِئٍ أَخَّرَ أَجَلَهُ حَتَّى بَلَّغَهُ سِتِّينَ سَنَةً» 60 yaşına ulaşan ve itaate dönmeyen kulun ahirette Allah'a geçerli bir mazeret sunamayacağını ifade eden bu hadis kısaca şöyle izah edilmiş: Allah Teâlâ kulunun önündeki özürleri kaldırmadan ona azap etmez. Böyle bir yaşa ulaşmış olmak da özürlerin kalkması için yeterlidir.  Dünyaya geliş amacını anlamak, hayatı anlamak ve sorumluluklarına sahip çıkmak için insanoğlunun bir “tecrübe zamanı”na ihtiyacı vardır. Bu zamanın âzami sınırı altmış yıldır. Daha kısa sürelerde de insan tecrübe imkânı bulur ve kendisine göre bir yaşayış tarzı benimser ve bunun hesabını vermeye de razı...

  Soru:  Umrede elli tavaf yapana nâfile hac sevabı verileceği doğru mudur; bunu bildiren bir hadis var mıdır? Cevap:  Bu şekilde bir hadis bulamadım. Tirmizî'de (r. 866) İbn Abbas (r.anhümâ)'dan şöyle rivayet edilmiş:  "Rasûlullah (sav) buyurdu ki: «مَنْ ‌طَافَ ‌بِالبَيْتِ ‌خَمْسِينَ ‌مَرَّةً خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمِ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ»  "Kim Beytullah'ı elli kez tavaf ederse annesinin kendisini doğurduğu gündeki gibi günahlarından temizlenir." Bu hadisin zayıf olduğuna hükmedilmiş. Nitekim İmam Tirmizî hadisin akabinde şöyle demiş:  وَفِي البَابِ عَنْ أَنَسٍ، وَابْنِ عُمَرَ.: «حَدِيثُ ابْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ غَرِيبٌ» سَأَلْتُ مُحَمَّدًا عَنْ هَذَا الحَدِيثِ، فَقَالَ: «إِنَّمَا يُرْوَى هَذَا عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَوْلُهُ» "Konuyla ilgili Enes'ten ve İbn Ömer'den de hadis vardır. İbn  Abbas hadisi ise gariptir. Muhammed'e (yani İmam Buhârî'ye) bu hadisi sorduğumda şöyle dedi: 'Bu hadis ancak İbn Abbas'tan, onun sözü olarak riv...

Soru: “İçinde   kız çocukları olan eve, hergün gökten on iki rahmet iner. Ve meleklerin o evi ziyâreti hiç kesilmez. Her gece-gündüz anne ve babalarına bir senelik ibâdet sevâbı yazarlar.” şeklinde bir hadis var mıdır, sıhhat derecesi nedir?  Cevap: Bazı mecralarda hadis olduğu iddia edilen  sözün Arapça metni şöyle:  ما من بيت فيه البنات إلا نزلت كل يوم عليه اثنتا عشرة بركة ورحمة من السماء، ولا ينقطع زيارة الملائكة من ذلك البيت يكتبون لأبيهم كل يوم وليلة عبادة سنة  Bu söz, bizim temel İslâmî eserlerimizde hiç geçmezken, tesbit edebildiğimiz kadarıyla sadece bir Şiî kaynağında geçiyor. Hadis olduğunu söyleyemeyiz, asılsızdır.